Πολλές παθήσεις μπορούν να εκδηλωθούν ως ψηλαφητή μάζα στο μαστό. Στην πλειονότητα οι παθήσεις αυτές είναι καλοήθεις. Η ψηλάφηση ενός όγκου μπορεί να γίνει στα πλαίσια αυτοελέγχου ή κατά την τακτική ιατρική εξέταση, και μπορεί να προκαλέσει έντονη ανησυχία καθώς πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα κακοήθειας. Η αξιολόγηση ενός ψηλαφητού όγκου απαιτεί συστηματική προσέγγιση του ιστορικού, της κλινικής εξέτασης και των απεικονιστικών ευρημάτων.
Πόσο συχνό είναι;
Αποτελεί το δεύτερο συχνότερο σύμπτωμα στο μαστό, που οδηγεί τη γυναίκα για ιατρική εκτίμηση, μετά από τον πόνο στο μαστό.
Ο μαστός είναι αδένας που αποτελείται από ινώδη και αδενικά στοιχεία καθώς και λίπος. Ένα μόρφωμα σε οποιοδήποτε από αυτούς τους ιστούς μπορεί να γίνει αντιληπτό κατά την ψηλάφηση.
Ποια είναι τα αίτια;
- Κύστη μαστού
- Ινοκυστικές αλλοιώσεις
- Ινοαδένωμα
- Λιπώδης νέκρωση
- Απόστημα μαστού
- Γαλακτοκήλη
- Καρκίνος μαστού
Ποια είναι τα συνοδά συμπτώματα;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την εκάστοτε πάθηση αλλά συχνά δεν υπάρχει κανένα άλλο σύμπτωμα. Πόνος, ερυθρότητα, εκροή υγρού από τη θηλή μπορεί να είναι μερικές από τις κλινικές εκδηλώσεις, ωστόσο δεν έχουν ιδιαίτερη αξία για τη διάκριση μεταξύ καλοήθους και κακοήθους βλάβης.
Το ιστορικό μπορεί να δώσει πληροφορίες;
Υπάρχουν χρήσιμες πληροφορίες που μπορούν να διαπιστωθούν από το ιστορικό. Η ηλικία είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία, καθώς ο καρκίνος είναι εξαιρετικά σπάνιος κάτω των 30 ετών. Παράλληλα πρέπει να διαπιστωθεί αν υπάρχει ιστορικό καρκίνου του μαστού σε συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού. Σε άτομα κάτω των 30 ετών χωρίς κληρονομικό ιστορικό καρκίνο του μαστού η πιθανότητα κακοήθειας είναι εξαιρετικά χαμηλή.
Στη συνέχεια είναι σημαντικό να εξακριβωθεί πώς και πότε έγινε αντιληπτή η μάζα (έγινε αντιληπτή στα πλαίσια αυτοελέγχου ή σε απεικονιστικό έλεγχο) και η σχέση της με τον έμμηνο κύκλο (αν αλλάζει το μέγεθος ή γίνεται επώδυνη).
Ποιος είναι ο περαιτέρω έλεγχος;
Η κλινική εξέταση αποτελεί τη συνέχεια της αξιολόγησης. Είναι απαραίτητος ο έλεγχος και των δύο μαστών, των μασχαλιαίων κοιλοτήτων αλλά και των παρακείμενων περιοχών του θώρακα και του τραχήλου. Η εξέταση μπορεί να μας προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες όπως:
- Αλλαγές στο σχήμα της θηλής
- Εκροή υγρού
- Αλλαγές του δέρματος
- Παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων στις μασχάλες ή και τον τράχηλο
Όταν υπάρχουν τα αντίστοιχα ευρήματα, η κλινική εξέταση μπορεί να διαγνώσει με μεγάλη αξιοπιστία την ύπαρξη κακοήθειας. Ωστόσο, δεν μπορεί με μεγάλη βεβαιότητα να αποκλείσει την παρουσία κακοήθειας όταν λείπουν αυτά τα ευρήματα.
Η κλινική εξέταση πότε πρέπει να γίνεται;
Σε γυναίκες με ενεργό έμμηνο κύκλο, η εξέταση πραγματοποιείται ιδανικά 7-10 ημέρες μετά την έναρξη της έμμηνου ρύσης.
Πότε είναι απαραίτητος περαιτέρω έλεγχος;
- Σε μάζες με ύποπτα χαρακτηριστικά στην κλινική εξέταση
- Σε οποιαδήποτε πρωτοεμφανιζόμενη μάζα
- Σε γνωστές μάζες όπου υπάρχουν αλλαγές σε σχέση με την προηγούμενη εξέταση
Ποιες είναι οι απαραίτητες επόμενες εξετάσεις;
Οι δύο κύριες εξετάσεις είναι:
- Ψηφιακή μαστογραφία
- Υπερηχογράφημα μαστού
Σε γενικές γραμμές υπερηχογράφημα μαστού πραγματοποιείται σε γυναίκες κάτω των 30 ετών. Σε γυναίκες άνω των 40 η αρχική εξέταση είναι σχεδόν πάντα ψηφιακή μαστογραφία. Σε ηλικίες 30-39 συνήθως πραγματοποιούνται εξ αρχής και οι δύο εξετάσεις. Ωστόσο, δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των διεθνών οδηγιών. Στην κλινική πράξη συχνά πραγματοποιούνται και οι δύο εξ αρχής.
Η μαγνητική τομογραφία μαστού δεν έχει θέση ως εξέταση πρώτης γραμμής και χρησιμοποιείται σε εξειδικευμένες περιπτώσεις.
Πώς γίνεται οριστική διάκριση μεταξύ καλοήθειας και κακοήθειας;
Πραγματοποιείται με παρακέντηση της βλάβης με βελόνα και κυτταρολογική εξέταση. Εναλλακτικά μπορεί να πραγματοποιηθεί βιοψία του πυρήνα (core biopsy).
Συμπερασματικά:
- Ψηλαφητός όγκος στο μαστό είναι συχνό σύμπτωμα από το μαστό
- Η πλειοψηφία οφείλεται σε καλοήθεις παθήσεις αλλά πρέπει να αποκλείεται η κακοήθεια
- Ηλικία και κληρονομικό ιστορικό είναι παράγοντες κινδύνου για κακοήθεια
- Η κλινική εξέταση μπορεί να θέσει ισχυρές υποψίες για κακοήθεια
- Υπερηχογράφημα και ψηφιακή μαστογραφία είναι οι πιο συνηθισμένες συμπληρωματικές εξετάσεις
- Η οριστική διάγνωση απαιτεί μικροσκοπική εξέταση του όγκου είτε μέσω κυτταρολογικής εξέτασης, είτε μέσω βιοψίας
Παραπομπές:
