Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή του παγκρέατος. Το πάγκρεας αποτελεί όργανο το οποίο βρίσκεται βαθιά μέσα στην κοιλιά ανάμεσα σε πολλές σημαντικές ανατομικές δομές (μεγάλα αγγεία, δωδεκαδάκτυλο) και παράγει ένζυμα τα οποία είναι απαραίτητα για τη σωστή πέψη της τροφής, ενώ παράγει ορμόνες απαραίτητες για τη ρύθμιση του σακχάρου. Η παγκρεατίτιδα έχει διάφορα αίτια και η κλινική εικόνα ποικίλει από ήπιο κοιλιακό άλγος έως και επικίνδυνη για τη ζωή φλεγμονή.
Ποια είναι τα αίτια της οξείας παγκρεατίτιδας;
- Χολολιθίαση (“πέτρες” στη χολή)
- Κατάχρηση αλκοόλ
- Ιδιοπαθής
- Υπερτριγλυκεριδαιμία
- Υπερασβεστιαιμία
- Φαρμακογενής
- Ιατρογενής (πχ μετά από ERCP)
- Ιογενής
Η συντριπτική πλειοψηφία των επεισοδίων οφείλεται σε χολολιθίαση (σχεδόν 70%) ενώ η κατάχρηση αλκοόλ και η ιδιοπαθής παγκρεατίτιδα συμπληρώνουν τα πιο συνήθη αίτια. Πρέπει να τονιστεί πως και η “λάσπη” της χοληδόχου κύστης μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση παγκρεατίτιδας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας;
- Κοιλιακό άλγος με κύρια εντόπιση στο επιγάστριο
- Ναυτία/Έμετος
- Μετεωρισμός (αίσθημα κοιλιακού φουσκώματος)
- Πυρετός
- Δύσπνοια
Είναι τα συμπτώματα έντονα;
Η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλει καθώς η παγκρεατίτιδα διακρίνεται σε:
- Ήπια όπου δεν υπάρχουν επιπλοκές σε άλλα όργανα
- Μέτρια σοβαρή όπου υπάρχει παροδική ανεπάρκεια άλλων οργάνων
- Βαριά παγκρεατίτιδα όπου παρατηρείται παρατεταμένη ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Το ιστορικό και η κλινική εικόνα θέτουν την υποψία για την πάθηση. Για την επιβεβαίωση της απαιτείται είτε αιματολογική ή/και απεικονιστική επιβεβαίωση. Η αιματολογική επιβεβαίωση πραγματοποιείται με τη μέτρηση των επιπέδων της αμυλάσης ενός ενζύμου που παράγεται από το πάγκρεας. Η απεικονιστική επιβεβαίωση περιλαμβάνει τη διενέργεια αξονικής τομογραφίας η οποία εκτός από διάγνωση, αναδεικνύει και τη βαρύτητά της.
Είναι απαραίτητος και άλλος έλεγχος;
Σε κάθε ασθενή με οξεία παγκρεατίτιδα απαιτείται έλεγχος των επιπέδων των τριγλυκεριδίων, ασβεστίου καθώς και ηπατικών ενζύμων. Συμπληρωματικά διενεργείται και υπερηχογράφημα ήπατος/χοληφόρων για να γίνει αξιολόγηση της χοληδόχου κύστης.
Ποια είναι η αντιμετώπιση της οξείας παγκρεατίτιδας;
Η αντιμετώπιση της παγκρεατίτιδας είναι συντηρητική. Γίνεται αναπλήρωση υγρών με τη χορήγηση ορού, προσφέρεται αναλγητική αγωγή και περιορίζεται η σίτιση από το στόμα. Στην περίπτωση όπου υπάρχουν αναπνευστικά προβλήματα τότε παρέχεται η κατάλληλη αναπνευστική υποστήριξη. Καθώς η οξεία παγκρεατίτιδα είναι άσηπτη φλεγμονή δε δίνεται κατά κανόνα αντιβιοτική αγωγή.
Εγκάρσια διατομή της κοιλιάς στο ύψος του παγκρέατος. Το πάγκρεας (κίτρινο χρώμα) βρίσκεται βαθιά μέσα στην κοιλιά και δίπλα σε μεγάλα αγγεία (σκούρο γκρι χρώμα). Η φλεγμονή του μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της οξείας παγκρεατίτιδας;
- Περιπαγκρεατική συλλογή υγρού
- Ψευδοκύστη παγκρέατος
- Άσηπτη νεκρωτική φλεγμονή
- Επιμολυσμένη νεκρωτική φλεγμονή
- Αναπνευστικές επιπλοκές
- Ανεπάρκεια άλλων οργάνων (πχ νεφρική ανεπάρκεια)
- Θρόμβωση σπλαχνικών αγγείων
- Σπάνιες επιπλοκές όπως ψευδοανεύρυσμα αορτής
Έχει θέση η χειρουργική παρέμβαση στην οξεία παγκρεατίτιδα;
Το χειρουργείο έχει ένδειξη όταν η παγκρεατίτιδα οφείλεται σε χολολιθίαση όπου και πραγματοποιείται χολοκυστεκτομή. Η χολοκυστεκτομή πραγματοποιείται στην ίδια νοσηλεία εφόσον το επιτρέπει η γενική κατάσταση του ασθενούς. Όσον αφορά το πάγκρεας η χειρουργική παρέμβαση έχει ένδειξη μόνο σε νεκρωτική παγκρεατίτιδα όπου παρατηρείται σταδιακή επιδείνωση του ασθενούς ανεξάρτητα από τα υποστηρικτικά μέτρα. Οι υπόλοιπες επιπλοκές μπορούν να αντιμετωπιστούν με ενδοσκοπικές τεχνικές ή με τεχνικές επεμβατικής ακτινολογίας.
Συμπέρασμα:
- Μακράν το πιο συχνό αίτιο παγκρεατίτιδας είναι η χολολιθίαση
- Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει από ελαφριά μέχρι και απειλητική για τη ζωή
- Η διάγνωση απαιτεί εργαστηριακή ή/και απεικονιστική επιβεβαίωση
- Η παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει τοπικές αλλά και συστηματικές επιπλοκές
- Η αντιμετώπιση είναι κυρίως συντηρητική
- Η θέση του χειρουργείου είναι για την εκτομή της χοληδόχου κύστης σε περίπτωση που η παγκρεατίτιδα οφείλεται σε χολόλιθους ή λάσπη
Παραπομπές:
