Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αποτελεί το πιο συχνό καρκίνο των ενδοκρινών αδένων. Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς που παρουσιάζουν διαφορετικές βιολογικές συμπεριφορές. Οι τύποι αυτοί είναι:
- Διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς:
- Θηλώδης καρκίνος
- Θυλακιώδης καρκίνος
- Καρκίνος από κύτταρα Hürthle
- Αναπλαστικός καρκίνος
- Μυελοειδής καρκίνος
- Λέμφωμα θυρεοειδούς
Οι τρεις πρώτοι τύποι συλλογικά ονομάζονται “διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς” επειδή προέρχονται από τα κύτταρα του θυρεοειδούς και η διαγνωστική και θεραπευτική αντιμετώπιση είναι παραπλήσια. Σε αυτό το κείμενο με τον όρο καρκίνο του θυρεοειδούς θα αναφερθούμε αποκλειστικά στο διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς.
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος θυρεοειδούς;
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία περίπου το 0.03% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από καρκίνο του θυρεοειδούς. Το ποσοστό ποικίλει σε σημαντικό βαθμό από χώρα σε χώρα με ιδιαίτερα αυξημένη συχνότητα σε χώρες της Άπω Ανατολής. Στην Ελλάδα ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ο 15ος πιο συχνός και αποτελεί περίπου το 2% όλων των νέων διαγνώσεων καρκίνου. Σε νεκροτομικές μελέτες έχει αποδειχθεί πως μικροί καρκίνοι είναι πολύ συχνοί και ανιχνεύονται μέχρι και στο 35% των περιπτώσεων. Ενδιαφέρον επίσης στοιχείο είναι πως η συχνότητά του έχει αυξηθεί τα τελευταία 30-40 χρόνια παγκοσμίως.
Γιατί έχει αυξηθεί η συχνότητα του;
Η παρουσία μικρών καρκίνων είναι συχνό φαινόμενο. Πιθανότατα η ευρεία χρήση του προληπτικού υπερηχογραφήματος μπορεί να έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερο αριθμό διαγνώσεων μικρών καρκίνων. Η συχνότητα μεγάλων καρκίνων (διάμετρο άνω των 5cm) δεν έχει παρουσιάσει αύξηση. Παρόλα αυτά δεν μπορεί να αποκλειστούν και περιβαλλοντικά αίτια (πχ έκθεση σε ακτινοβολία).
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
- Η έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία σε παιδική ηλικία
- Γυναικείο φύλο
- Οικογενειακό ιστορικό
- Πιθανώς το κάπνισμα και η παχυσαρκία
Ποια είναι τα συμπτώματα;
- Συνήθως είναι ασυμπτωματικός
- Ψηλαφητός όζος
- Ψηλαφητοί λεμφαδένες στον τράχηλο
- Σπανίως βράγχος φωνής
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση πραγματοποιείται στα πλαίσια διερεύνησης ύποπτου όζου. Συνοπτικά η διάγνωση περιλαμβάνει τη διερεύνηση με υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και παρακέντηση ύποπτου όζου με λεπτή βελόνη. Η κυτταρολογική εξέταση καθορίζει αν ο όζος είναι καλοήθης, ύποπτος για κακοήθεια ή κακοήθης. Σε ορισμένες περιπτώσεις η κυτταρολογική εξέταση δε δίνει κατατοπιστικό αποτέλεσμα και πιθανώς να μην μπορεί να τεκμηριωθεί χωρίς χειρουργική παρέμβαση.
Είναι επικίνδυνος ο καρκίνος του θυρεοειδούς;
Η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών (άνω του 90%) με καρκίνο θυρεοειδούς δε θα αποβιώσει από τη νόσο. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι δυσμενείς παράγοντες:
- Αυξανόμενη ηλικία
- Μέγεθος του όγκου
- Διήθηση παρακείμενων μαλακών μορίων
- Συγκεκριμένοι ιστολογικοί υπότυποι
- Παρουσία μεταστάσεων
Σε σχέση με καρκίνους σε άλλα όργανα, η πρόγνωση είναι καλή για τον καρκίνο θυρεοειδούς. Ωστόσο σε ένα μικρό ποσοστό αριθμό ατόμων μπορεί η νόσος να είναι επιθετική.
Ποια είναι η αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Η χειρουργική αφαίρεση λοβού ή ολόκληρου του θυρεοειδούς αποτελεί στη συντριπτική πλειοψηφία την αντιμετώπιση εκλογής. Αν η νόσος έχει επεκταθεί και σε λεμφαδένες του τραχήλου τότε μπορεί να είναι απαραίτητος και λεμφαδενικός καθαρισμός. Μετά το χειρουργείο μπορεί να είναι απαραίτητη και συμπληρωματική αγωγή με ραδιενεργό ιώδιο (θεραπεία με I-131). Η απόφαση για συμπληρωματική θεραπεία εξαρτάται από την επιθετικότητα της νόσου, το πόρισμα της βιοψίας καθώς και από τον έλεγχο που πραγματοποιείται μετά το χειρουργείο.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι αντιμετώπισης;
Σε καρκίνους χωρίς επιθετικά χαρακτηριστικά περιγράφεται και η ενεργή παρακολούθηση (active surveillance). Η συγκεκριμένη επιλογή διατηρείται για άτομα όπου η κυτταρολογική εξέταση δεν έχει αναδείξει χαρακτηριστικά επιθετικού καρκίνου, η βλάβη δε βρίσκεται κοντά στο παλίνδρομο νεύρο και όπου δεν υπάρχουν στοιχεία για επέκταση στους λεμφαδένες. Η αντιμετώπιση αυτή προϋποθέτει τακτικό έλεγχο από έμπειρο ακτινολόγο και σε περίπτωση όπου παρατηρηθούν αλλαγές στην εικόνα ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο.
Συμπεράσματα:
- Υπάρχουν διάφορα είδη καρκίνου θυρεοειδούς. Ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς είναι μακράν ο πιο συχνός και συνήθως αυτός εννοείται ως καρκίνος του θυρεοειδούς.
- Είναι σχετικά συχνός καρκίνος και η συχνότητα του έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες πιθανώς λόγω αυξημένης διάγνωση λόγω υπερηχογραφήματος.
- Ο καρκίνος θυρεοειδούς είναι συνήθως ασυμπτωματικός.
- Η διάγνωση γίνεται κατά τη διερεύνηση ύποπτου θυρεοειδικού όζου.
- Σε σχέση με καρκίνους σε άλλα όργανα, η πρόγνωση είναι πολύ καλή.
- Σε μειοψηφία των ασθενών μπορεί να έχει επιθετική συμπεριφορά.
- Στη συντριπτική πλειοψηφία η χειρουργική αντιμετώπιση είναι η αντιμετώπιση εκλογής.
Παραπομπές:
