Τί είναι η δυσπλασία στον πρωκτό;
Ο επίσημος ιατρικός όρος είναι πλακώδη ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία. Με απλά λόγια είναι μικροσκοπικές αλλοιώσεις στο δέρμα του πρωκτού. Όταν οι αλλοιώσεις αυτές είναι ήπιες τότε αποκαλούμε την πάθηση χαμηλόβαθμη δυσπλασία. Αν οι αλλοιώσεις είναι πιο εκτεταμένες τότε την αποκαλούμε υψηλόβαθμη δυσπλασία.
Πως προκαλείται η δυσπλασία;
Για να παρουσιαστεί δυσπλασία στο δέρμα του πρωκτού είναι απαραίτητη λοίμωξη από HPV. Ωστόσο λοίμωξη με HPV στον πρωκτό δεν οδηγεί πάντα σε δυσπλασία.
Είναι επικίνδυνη η δυσπλασία;
Η υψηλόβαθμη δυσπλασία (πιο επιθετική μορφή) θεωρείται προ-στάδιο του καρκίνου του πρωκτού. Με τα υπάρχοντα δεδομένα, η χαμηλόβαθμη δυσπλασία (πιο ήπια μορφή) δεν οδηγεί άμεσα σε καρκίνο του πρωκτού. Ωστόσο η παρουσία χαμηλόβαθμης δυσπλασίας ανεβάζει την υποψία πως σε κάποιο άλλο σημείο του πρωκτού “κρύβεται” εστία υψηλόβαθμης δυσπλασίας.
Ποιοι είναι παράγοντες κινδύνου;
• HIV
• Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες
• Γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με δυσπλασία στον τράχηλο της μήτρας
• Κάπνισμα
• Κονδυλώματα στην περιγεννητική ή/και περιπρωκτική περιοχή
• Ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών
Ποιος είναι ο κίνδυνος να αναπτυχθεί καρκίνος;
Δεν είναι γνωστό το ακριβές ποσοστό, αλλά ο κίνδυνος είναι σαφώς μεγαλύτερος για άτομα θετικά στον HIV. Στην υψηλόβαθμη δυσπλασία έχει υπολογιστεί πως ο μέσος χρόνος από τη διάγνωση της δυσπλασίας μέχρι την εμφάνιση καρκίνου είναι τα 5 έτη.
Στην παρούσα φάση το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ διενεργεί ευρείας κλίμακας μελέτης για τη δυσπλασία και το καρκίνο του πρωκτού (ANCHOR Study) και τα αποτελέσματα αναμένονται να δώσουν πολύ πιο λεπτομερείς πληροφορίες.
Ποιοι πρέπει να ελέγχονται;
• Άνδρες και γυναίκες θετικοί για HIV
• Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες
• Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς (πχ ασθενείς που λαμβάνουν χρονίως θεραπεία
• με κορτιζόνη)
• Γυναίκες με ιστορικό δυσπλασίας ή καρκίνου αιδοίου, κόλπου ή τραχήλου της
• μήτρας
• Άτομα με ιστορικό πρωκτικών κονδυλωμάτων
Πως γίνεται ο έλεγχος;
Ο έλεγχος μπορεί να γίνει κατά αντίστοιχο τρόπο με το γυναικολογικό τεστ Παπανικολάου. Δηλαδή με τη χρήση ενός στυλεού για τη συλλογή δείγματος για μικροσκοπική εξέταση. Γίνεται χωρίς πρωκτοσκόπηση. Ο τρόπος αυτός είναι απλός, γρήγορος και ανώδυνος. Δυστυχώς όμως έχει σοβαρά μειονεκτήματα. Είναι μια τυφλή διαδικασία (δεν βλέπουμε από που παίρνουμε το δείγμα) και επομένως το αρνητικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να αποκλείσει την ύπαρξη δυσπλασίας. Επίσης σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος πρέπει επιπλέον να γίνει πρωκτοσκόπηση.
Σαφώς μεγαλύτερη διαγνωστική αξία έχει η δειγματοληψία μέσω πρωκτοσκόπησης. Με τη χρήση ειδικών χρωστικών ουσιών αναγνωρίζονται ύποπτες περιοχές από τις οποίες λαμβάνονται βιοψίες. Μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με τη χρήση τοπικής αναισθησίας αλλά στην πράξη είναι επιθυμητή η χορήγηση καταστολής από αναισθησιολόγο. Η περιοχή είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και οι χειρισμοί μπορούν να προκαλέσουν έντονη δυσφορία (ζάλη, ναυτία, λιποθυμικό επεισόδιο) στον ασθενή.
Υπάρχει θεραπεία για τη δυσπλασία;
Υπάρχουν φαρμακευτικές και επεμβατικές επιλογές για την αντιμετώπιση της δυσπλασίας. Η εφαρμογή τοπικά αλοιφής imiquimod (πχ Aldara) για 6 εβδομάδες μπορεί να αναστρέψει την υψηλόβαθμη δυσπλασία σε ικανοποιητικό ποσοστό.
Επεμβατικές μέθοδοι όπως ο ηλεκτροκαυτηριασμός ή η εξάχνωση με CO2 laser των ύποπτων βλαβών αποτελούν πιο ριζικές επιλογές. Κατά κανόνα στην υψηλόβαθμη δυσπλασία χρησιμοποιείται συνδυασμός φαρμακευτικών και επεμβατικών μεθόδων. Πρόσφατα αποτελέσματα από κλινικές μελέτες (ANCHOR Study), δείχνουν πως η έγκαιρη αντιμετώπιση μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πρωκτού.
Η χαμηλόβαθμη δυσπλασία θέλει αντιμετώπιση;
Οι μόνες ενδείξεις για αντιμετώπιση στη χαμηλόβαθμη δυσπλασία είναι συμπτώματα όπως φαγούρα ή αίσθημα καύσου στην περιοχή. Οι θεραπείες δεν αντενδείκνυνται σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί για αίσθημα μεγαλύτερης ασφάλειας να πραγματοποιήσει θεραπεία.
Κάθε πότε πρέπει να γίνεται επανέλεγχος;
Το χρονικό διάστημα δεν είναι το ίδιο για τον καθένα αλλά σε γενικές γραμμές ο επανέλεγχος πραγματοποιείται μια φορά το 6μηνο. Ο τακτικός επανέλεγχος είναι εξαιρετικά σημαντικός καθώς η δυσπλασία μπορεί να υποτροπιάσει αρκετό χρόνο μετά την αντιμετώπιση.
Παραπομπές:
